İSTANBUL – Seçim sürecinin en tartışmalı bahislerinden biri de Emek ve Özgürlük İttifakı’ndaki ‘ortak liste’ polemiğiydi. İttifakın bileşenlerinden Türkiye Emekçi Partisi’nin (TİP) ittifak çatısı altında kendi logosu ve adaylarıyla seçime girme kararının yol açtığı kriz çözüldü lakin tartışma bitmedi.
14 Mayıs’taki seçimlerden evvel TİP’in Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listesinden seçime girmesi gerektiğini savunanlar, seçim sonuçlarından sonra da “Kendi logonuzla girme ısrarınız, ittifaka milletvekili kaybettirdi” eleştirisini yöneltti. Yaşanan tansiyon seçim çalışmalarına ve sandığa yansımadı tahminen lakin ittifakın devamlılığı sorgulanır hale geldi.
Yaşananlar, Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) tutuklu eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın da gündemindeydi. Demirtaş’ın etkin politikayı bıraktığını ilan ettiği söyleşide sıraladığı tenkitlerden TİP de nasibini aldı.
Tartışmanın TİP tarafı ise ittifaka milletvekili kaybettirmedikleri görüşünde. Süreci Gazete Duvar’a değerlendiren TİP Genel Başkanı Erkan Baş, tartışmalara itidalli yaklaşıyor.
‘DOSTLARIMLA YÜZ YÜZE TARTIŞMAYI TERCİH EDERİM’
Baş’ın seçim sürecine ait tespitlerinden biri de seçim barajıyla ilgili. Geçen yıl Seçim Kanunu’nda yapılan değişiklikle barajın yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürülmesi, Erkan Baş’a nazaran HDP’ye yönelik bir atılımdı. Kendi tabiriyle ‘dayanışma oylarının’ HDP’ye gitmesinin önünü kesmek için bu atılımın yapıldığını söyleyen TİP lideri, özeleştiri yapıp Emek ve Özgürlük İttifakı olarak bu atağa karşılık veremediklerini belirtiyor.
TİP Genel Merkezi’nde yaptığımız söyleşide, Demirtaş’ın kelamlarına basın üzerinden cevap vermeyeceğini söyleyen Erkan Baş, seçimden evvel Selahattin Demirtaş, Gültan Kışanak ve Figen Yüksekdağ’ı tutuldukları hapishanelerde ziyaret ettiğini anlatıp “Dostlarımla yüz yüze tartışmayı tercih ederim” diyor.
Kendisine atfedilen “Kürtlerle yan yana durmazsak oy alabileceğimiz kesitler var” kelamlarını söylemediğini lisana getirip “Kürtlerle yan yanayız, tıpkı ittifakın içindeyiz” diyen Erkan Baş, “İttifakın lehine milletvekili çıkartabileceğimiz iki bölgede YSP lehine seçimden çekildik. Sonuç net; girseydik vekil çıkartıyorduk” sözlerini de kullanıyor.
‘SUBLİMİNALLİ FOTOĞRAF OLMUŞ’
Söyleşi bitirip fotoğraf faslına geçtiğimizde ise, parti binasındaki odasında bulunan kütüphanenin önünde verdiği poz sırasında, çabucak ardında bulunan Selahattin Demirtaş’ın Devran kitabı gözüme çarpıyor. Erkan Baş’a çektiğim fotoğrafı ve kitabı gösterince, odada bulunan TİP üyeleri, “Subliminalli fotoğraf olmuş” esprileri yapıyor…
– Aldığınız oy beklentilerinizi karşıladı mı?
Tabii ki daha fazlasını almak isterdik. Lakin amaçlarımız açısından baktığımızda ve yalnızca ülkenin yarısında pusulada TİP seçeneğinin olduğunu düşündüğümüzde amacımıza ve seçime gireceğimiz yerler katılaştıktan sonraki beklentimize çok yaklaştık. Tabelada görünen 1 milyona yakın oy ve yüzde 1,76’lık oran 87 seçim bölgesine yansıtıldığında bu görülecektir. Buna bir de seçim sistemindeki değişiklik, siyasal sürecinde ortaya çıkan ek sıkıntıları falan eklediğimizde istediğimize yakın bir sonuç aldığımızı söyleyebilirim. HDP geleneğini öbür bir düzlemde konuşmak üzere söyleyeyim, son 60 yılda bu orana ulaşan ilk sosyalist parti oldu TİP. Seçim sonuçları ne olursa olsun, bunun göz arkası edilmemesi gerekir. Bu özel olarak TİP için değil tüm sosyalistler için son derece değerli bir gelişme.
Kendimize dair kederimiz çok az farkla İstanbul’da bir vekil daha, İzmir’de ve Antalya’da vekil çıkartma imkânını kaçırmış olmamız. Kelamda “stratejik oy” ismi altında halkın kaygılarını yanlış yönlendiren ve herhalde en fazla TİP’i gaye alan manipülasyonun sonucunda kaybettiğimiz 3 vekillik, iktidar partilerine gitti.
Tekrar edeyim, bunu kâfi görmüyoruz. Hele Türkiye’nin muhtaçlıkları açısından baktığımızda, işçilere dönük yıllardır süren ve muhtemelen ağırlaşarak devam edecek ataklar düşünüldüğünde bununla yetinmek mümkün değil. Daha düzgününü yapmak zorundayız lakin bunun mümkün olduğunu da gösteren bir sonuç olarak kıymetlendiriyoruz.
‘DİSK’İN ÜYE SAYISININ DÖRT KATI OY ALDIK’
– Türkiye’nin tamamında girmiş olsaydınız nasıl bir sonuç bekliyordunuz?
Sadece matematik açısından bakarsanız yüzde 3’e yaklaştığımız hesap ediliyor. Buna bir ek daha yapmak lazım, girmediğimiz yerler ortasında sanayi kentleri ve büyükşehirler var. Ankara 1. Bölge üzere, İzmir 1. Bölge üzere ortalamanın çok üstünde oy alacağımız yerlerde, Bursa’nın bir bölgesinde de seçime katılmadık. Buralarda ittifak lehine çekildik, bunu belirtelim.
Türkiye ortalamasının üzerinde oy alacağımız Aydın’ı, Manisa’yı, Antep’i vb. eklediğimizde tahminen de yüzde 3’ü aşacaktık. Madem sordunuz bir şey daha ekleyeyim, seçime girmek için yasal mecburilik 41 vilayette seçime girmek, buna bir de muhalefete ziyan vermemek derdimiz eklenince oy potansiyelimizin de en düşük olduğu Bayburt, Gümüşhane üzere örgütsel faaliyetlerimizin daha az olduğu vilayetlerde de seçime girmeyi tercih etmek zorunda kaldık. Münasebetiyle girdiğimiz vilayetler ortalamamızın en yüksek olduğu yerler değil, tam aykırısı büyük bir çoğunluğu epey aşağısında kalan yerler olmak zorundaydı.
– Türkiye Emekçi Partisi’ne, eğitimli ve orta sınıfın ağır olarak yaşadığı bölgelerden önemli oy almanıza karşın emekçi ve fakir mahallelilerinden çok fazla oy alamamanıza yönelik bir tenkit var. Her iki tarafta da bir kampanya yürütmek mümkün değil miydi?
Bu yorumları biraz süratli ve ezber değerlendirmeler olarak görüyorum. Sonuç prestiji ile Türkiye’nin yüzde 99’unun işçi olduğunu söyleyen bir partiyiz biz. Türkiye’nin doruğuna çökmüş en güçlü yüzde 1’in dışında toplumun çok geniş bölümleri emeği ile, alın teri ile yaşayan; çalışmadığında hayatını devam ettiremeyecek beşerler. Dolayısı ile bizim oy almayı hedeflediğimiz hatta uğraşın içine dâhil etmeyi hedeflediğimiz beşerler. O yüzden hani şuradan niçin fazla oy aldık diye üzüleceğimiz bir durum yok. Şunu da eklemek lazım; ilçeler ya da vilayetler seviyesinde baktığımızda gördüğümüz tablo ile onu mahallelere gerçek indirdiğimizde gördüğümüz tablo biraz daha farklılık arz ediyor. Yani mesela diyelim ki İstanbul’un Bayrampaşa, Eyüp, Esenyurt, Küçükçekmece üzere ilçelerinden Tuzla, Pendik, Kartal sınırındaki görece fakir mahallelerinde de Türkiye ortalamasının üstünde oy aldığımız, örnekler var. Türkiye’de en çok oy aldığımız yerlere ilçe seviyesinde baktığımızda Hatay’da Samandağ ve Defne var, kimi sanayi ilçelerinde kıymetli oranlarda oylar aldık. Bunlar kıymetli kazanımlar bizim açımızdan. Daima altını çiziyorum, kafidir, tamam diyebileceğimiz bir durum yok lakin kestirme yorumlar ile önemsizleştirilebilecek bir tablo ile karşı karşıya değiliz. Ayrıyeten uzun yıllar sonra birinci kere üzerine gerçek değerlendirmeler yapılabilecek sayılardan kelam ediyoruz, bu mevzuda biz önemli ve ağırlaşmış çalışmalar yapacağız, sağlıklı tartışmalara yer oluşturacak gerçek datalara dayanan araştırmaları büyük bir ihtimamla takip edeceğimizi de söylemek isterim.
Şunu da ekleyelim, biz parlamentoyu, Meclis’i siyasetin merkezine yerleştiren bir parti değiliz. Tıpkı vakitte toplumsal gayretlerin, toplumsal örgütlenmelerin üzerine siyasetini inşa eden bir partiyiz. Türkiye’de sendikalı, toplu mukavele yapan personel sayısına baktığımızda gördüğümüz tablo içler acısıyken; bayan örgütlerinin, gençlik örgütlerinin, etraf örgütlerinin yani toplumsal çaba odaklarının bu kadar zayıf olduğu bir ülkede bu oyun alındığını da ihmal etmemek lazım. Diyelim ki rastgele bir ülkede emekçilerin militan, mücadeleci sendikasının milyonlarca üyesi olur. Onların bir kısmı da o ülkedeki emekçi partilerine, devrimci partilere oy verirler. Artık Türkiye’de DİSK’in üye sayısının 4 katı kadar oy almış bir işçi partisi gerçeğinden bahsediyoruz. Dolayısı ile bu tabloda yeni bir durumla karşı karşıya olduğumuzu söz etmem lazım, Dünya ölçeğinde sosyalist hareket açısından bu durumun bir kıymetlendirme konusu olacağını düşünüyorum.
‘TİP NEREDE VEKİL KAYBETTİRMİŞ, ÖRNEĞİ YOK’
– HDP, TİP ve başka dört bileşenin kurduğu ittifakta da bir kriz yaşandı ve bu aşıldı. Bu süreçte sizin HDP’ye teklifiniz ne idi? Sizin teklifiniz ittifaka ne kazandırıyordu?
Seçim sürecinde olabildiğince ittifakın iç tartışmalarını kamuoyu önünde yapmamaya dair bir efor içerisinde olduk. Kimi yurttaşlarımızın, dostlarımızın haklı tasaları, tenkitleri, teklifleri oldu; bunların hepsinin başımızın üzerinde yeri var. Seçim sürecinde de olabildiğince bunlara kulak vermeye, dinlemeye, anlamaya, varsa eksiğimiz kusurumuzu kapatmaya çabaladık. Bundan sonra da bu türlü devam edecek. Bir eksiklik varsa, bir yanlış varsa, bir kusur varsa bunları telafi etmek için üzerimize düşen her şeyi yaparız. Lakin seçim periyodunda bilhassa bu tartışmalara girmemek için konuşmadık, bu ittifakı paralize etmek, bozmak için şuurlu olarak sürdürülen kimi çalışmalar olduğunu da söylemem gerekiyor ve bunlara karşılık vermemeye karar vermiştik.
Şimdi, artık seçim bittiğine nazaran yalnızca örnek olsun diye bize atfedilen fakat bize ilişkin olmayan görüşlere dair birkaç şey söyleyeyim.
Birincisi, Türkiye İşçi Partisi olarak hiçbir vakit ülkenin tamamında başka listelerle seçime girelim demedik. Bizim önerdiğimiz şey tek tek bütün vilayetleri, bölgeleri konuşmak ve burada en gerçek ne ise bunu yapmaktı. Açık söyleyeyim, bu durumda pek çok vilayette, çoğunlukla Yeşil Sol Parti’nin listelerinden girilmesi gerekecekti ve bunu görerek önermiştik. Lakin kimi vilayetlerde her iki partinin girmesi daha az sayıdaki kimi vilayetlerde ise yalnızca TİP listesinden girmek bizim çalışmalarımıza nazaran daha makul görünüyordu. Tekliflerimizi, temel olarak bu doğrultuda yaptık. Bunu ferah ferah konuşmak, bilgiler ile, örgütlerimizden ve halktan aldığımız değerlendirmeler ile tartışmak gerekirdi. Bizim teklifimiz buydu. HDP üzerindeki kapatma tehlikesi ve bir ölçü da şuurlu manipülasyonlarla oluşan kamuoyu basıncı nedeniyle bu tartışmaları sağlıklı yürütmeyi başaramadık. Artık sorsanız pek çok insan hala “Türkiye İşçi Partisi farklı listelerde girme konusunda kırmızı çizgi çekti ve buradan esnemedi” diye anlatıyor yahut bu türlü hatırlıyor. Net söylüyorum hiçbir etapta bunu söylemedik.
Her yereli özel pahalandırmak gerektiğini tabir ettik. Artık bugün baktığınızda yeniden ezberden ‘Şu kadar vekil kaybettirdi’ diye konuşuluyor. Bunların hiçbirisinin gerçekliği yok. Bakın ‘TİP şu kadar vekil kaybettirdi’ diye yazan çizen rastgele birisine gidin sorun. Nerede? Hangi vilayet, hangi bölgede bu vekil kaybettirilmiş? Yok bu türlü bir örnek. Tahminen bir iki yer için tartışılabilir lakin kesin bu türlü olacaktı denilemiyor, lakin birtakım merkezlerin ürettiğinden hiç kuşku duymadığımız palavralar süratle yayılıyor ve maalesef gerçeğin yerini alabiliyor. Lakin bakın ben tersten söylüyorum: Biz İstanbul, İzmir ve Antalya’da kıl hissesi diye tabir edilen 3 vekillik kaybettik. Bu 3 vekilliğin 2’si AKP’ye gitti. Yani TİP’e dönük o baskının yarattığı sonuç iktidarın 2 vekil daha kazanması manasına geldi. Artık, sayılar önümüzde; mesela Ankara 1. Bölge’de TİP’ten girilmiş olsa bir vekil kazanılacağını söyledik, hatta CHP’nin listesinden sonra tahminen 2 bile olurdu diyen ne kadar çok insan var değil mi? Örneğin TİP Ankara’da girmiş olsaydı, HDP’ye vekil kaybettirdiğimiz söylenecekti. Örneğin Muğla’da Türkiye Emekçi Partisi’nden girilebilir diye önermiştik ve sonuca bakalım, Türkiye Personel Partisi’nden girilseydi Muğla’da yarattığımız sinerji ile birlikte bir vekillik kazanmak mümkün olabilirdi. Hatay ortada… Her yere bu gözle bir daha baktığında yanlış düşünenler üzülüyordur, ancak bilerek ve isteyerek sürece ziyan vermek isteyenler ise maalesef memnun.
Üstelik aksisi olsaydı, yani TİP Yeşil Sol Parti listelerinden seçime girseydi, bugün bizi suçlayan, ittifakımızı bozmak için o palavra savları üretenler, büyük ihtimalle şöyle söyleyecekti: “TİP hiç oyu olmamasına karşın hakkı olmayan vekillikler kazandı.” Bu palavralara teslim olmamak gerekir.
Söylediğimiz şeylerden biri buydu. Artık tersten bakalım, bizim seçime girmediğimiz, ittifakımız lehine çekildiğimiz yerlerde somut bir muvaffakiyet elde edilebildi mi? Ankara 1. Bölge’de TİP seçime girmedi. Elimizdeki vekillik kaybedildi. Bunun sorumlusu herhalde Türkiye İşçi Partisi değil. Aydın’da kazanmak istiyorduk, girmedi Türkiye Personel Partisi. Kazanamadık. Bursa’da Türkiye İşçi Partisi bir bölgede girmedi. Kazanamadık. Dolayısı ile Türkiye Personel Partisi’nin seçimden evvel araştırmalar ile kendi çalışmaları ile sunduğu teklifte rastgele bir yanlışlık olmadığını söyleyebilirim.
‘SEÇİM BARAJI HDP’NİN OYLARINA YÖNELİK BİR OPERASYONDU’
– Mesela ittifakın en çok milletvekili çıkardığı kent olan İstanbul’a yönelik örneğiniz neydi?
İstanbul’da bölge paylaşımı yapılabilirdi. İstenildikten, sağlıklı bir tabanda tartışıldıktan sonra kesinlikle her yer için bir yol bulunurdu. Bakın burada temelde kamuoyunun manipüle edildiği bir sıkıntı var. Barajın yüzde 10’dan yüzde 7’ye çekilmesi HDP’nin oylarını düşürmeye yönelik bir operasyondu. Hatırlayın bu birinci gündeme geldiğinde ‘çokbilmiş’ arkadaşlar MHP’nin baraj sorunu olduğu için barajın yüzde 10’dan 7’ye indirildiğini söyledi. Halbuki MHP’nin ittifak içinde bir baraj sorunu yok. Yani baraj sorunu yaşaması için MHP’nin ittifaktan ayrılması lazım. AKP MHP’yi benden ayrılabilirsin, özgürce hareket edebilirsin diyecek bir seçenek sunmayacağına nazaran oradaki temel motivasyon HDP’nin oylarını düşürmekti. HDP’yi yalnızlaştırmaktı, bizim buna karşı teklifimiz Emek ve Özgürlük İttifakı’nı daha güçlü, daha yaygın, daha örgütlü hale getirerek bu oyunu bozmak üzere de geliştirilmiş bir teklifti. Bütün zorlamalara karşın HDP ile, öteki dost güçlerimizle bu ittifakı sürdürmemiz yeniden de değerlidir.
‘TİP ANKARA 1. BÖLGE’DE ADAY ÇIKARMAKTAN FERAGAT ETTİ, KATILSAYDI VEKİL ÇIKARIYORDU’
– ‘Emanet oy’ diye tanım edilen ve HDP’ye verildiği belirtilen oyların adresini değiştirmek için mi baraj düşürüldü?
Emanet demeyelim, dayanak diyelim, dayanışma oyu diyelim yahut sürece uygun tercih diyelim. Seçmen bir kere oy verdiği partinin tapulu seçmeni olmuyor ki… Sonuçta yüzde 10 barajı Kürtler ve sosyalistler parlamentoda temsil edilmesin diye konulmuştu. HDP bu barajı aştı mı, aştı. Bu barajı aşmasının yararlı olacağını düşünen yurttaşlar da destekledi, oyunu verdi ve baraj yıkıldı. Ve o andan itibaren yüzde 10 barajının fonksiyonsuzlaştığı üzere, HDP ile toplumun geniş kesitleri ortasında yeni bir alaka kurulmasına da vesile oldu. Bunu engellemek için baraj yüzde 7’ye çekildi ve bu yaklaşımın HDP’nin vekil çıkarma ihtimalinin zayıf olduğu bölgelerde yurttaşın oy tercihini değiştirebileceğini gördüler. Bu, HDP’nin milletvekili çıkartma ihtimali olmayan yerlerde HDP’ye oy verilmesini anlamsızlaştırma teşebbüsüydü. Ya da işte İstanbul’da, Ankara’da, İzmir’de, Adana’da, Mersin’de ‘HDP’ye oy verelim ve barajı geçsin, AKP 50-60 milletvekili daha az çıkartsın’ üzere çok kolay bir mantığı ortadan kaldırma teşebbüsüydü. Maalesef aşikâr bir ölçüde başarılı oldu.
Bu atağa gereken karşılığı geliştirip veremedik. Mesela AKP ne yaptı diye bakan herkes söylüyor, kaybettiği oyların ittifak içinde kalmasını sağladı. Yeniden Refah Partisi ittifaka girdi, kendi ismi ve amblemiyle seçime katıldı, pek çok insan AKP ile MHP’nin tek liste yapacağını düşündü, MHP kendi listesiyle girdi ve ittifakın toplam oyunun korunmasını sağladı vb.
Türkiye İşçi Partisi de ittifaktan gidebilecek oyları tutmayı, ittifaka yeni oylar kazanmayı amaçlıyordu. Biz Emek ve Özgürlük İttifakı’nın toplam çıkarını, toplam gücünü artıracak bir model arayışı içindeydik. Hakikaten farklı listelerle girdiğimiz yerlere baktığımızda bunu başarabildiğimiz pek çok örnek var, girmediğimiz yerlerde ise, yalnızca HDP açısından bakmıyorum, ittifakımızın oy kayıpları maalesef daha fazla oldu.
Şunu da söyleyeyim, örneğin yüzde 3 oy alıp Hazine yardımı hakkı kazanma isteğimiz konusunda çok haksız tenkitler yapılıyor. Herhalde yalnızca yüzde 3 ile Hazine yardımı almak için seçime giren bir parti, oy alabileceği yerlerde seçime girmekten imtina etmezdi. Yani bizim sıkıntımız yüzde 3’ü geçmek olsaydı Ankara’da, İzmir’de, Bursa’da, Antep’te seçime girerdik. Öteki pek çok vilayette de girerdik ve o yüzde 3’ü de alırdık. Bu kadar kolay palavraların yayılmasına ve bunlara inanılıyor olmasına sahiden çok şaşırıyorum.
– Mesela Ankara 1. Bölge’den bahsettiniz. Burada Emek ve Özgürlük İttifakı milletvekili çıkaramadı. Siz TİP olarak oy potansiyelinizin yüksek olduğunu söylüyorsunuz. Bu bölgede seçime girmek için neden ittifakı ikna edemediniz?
Biz daha evvel seçime girmemiş bir partiyiz. Münasebetiyle Türkiye Personel Partisi’nin oyu potansiyel bir oydu. Biz bu potansiyeli görüyorduk ve bunu kamuoyu ile de paylaşıyorduk. Ama şunu tabir edeyim; bilhassa sol siyasete istikamet verme eforu içinde olan kimi arkadaşlarımızın hayatla bağları kopuk. Bunun bizim hayalimiz olduğunu, hiç oy alamayacağımızı falan söylediler.
Bizim Ankara 1. Bölge’de, elimizdeki bilgiler TİP’in milletvekili çıkartabileceğini gösteriyor. Fakat bu datalar, TİP milletvekili çıkartırsa Yeşil Sol Parti’nin çıkaramama ihtimalini doğuruyor. Biz, Emek ve Özgürlük İttifakı’nın kazanımlarını muhafazayı öncelik olarak belirledik. HDP, evvelki 4 seçimde o bölgede milletvekili çıkarmıştı. Münasebetiyle bu kazanımın kaybedilmesine dair bir risk olduğu için TİP aday göstermekten feragat etti. Fakat sonuç net; Türkiye İşçi Partisi Ankara 1. Bölge’de seçime girseydi milletvekili çıkarıyordu.
Çok merak ediyorum; TİP’in yalnızca toplumsal medyada olduğunu, hiç oy alamayacağını, vekil çıkarmasının imkansız olduğunu falan söyleyen arkadaşlar artık o söyledikleriyle ilgili özür dileyecekler mi?
‘BAZI GAZETECİLER, MUHARRİRLER, KELAMDA ARAŞTIRMACILAR…’
– Kim bunlar?
Bazı gazeteciler, muharrirler, kelamda araştırmacılar… Bakın insanın bir siyasi fikri olması, rastgele bir partiye oy istemesi, bir partiye oy verilmesini istememesi bunları anlıyorum ve bunlar legaldir. Fakat kelamını ettiğim dümdüz yalancılık yapanlar. İsmi sahiden hiç lazım değil, ‘Biz İstanbul’da kapı kapı araştırmak yaptık, TİP tek vekil çıkaramayacak, TİP’e verilen oy boşa gider’ diye kelamda araştırma sonucu paylaşanlar oldu. Bilerek-isteyerek palavra söylediler. Daha berbatı maaş aldıkları kaynaklara bağlılıklarıyla bunu yaptıklarını biliyoruz.
‘KÜRTLERLE YAN YANA, OMUZ OMUZA DURUYORUZ’
– Geçtiğimiz günlerde eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Artı Gerçek’ten İrfan Aktan’a verdiği röportajda, sizin kendisine “Kürtler ile yan yana durmazsak oy alabileceğimiz bölümler var” dediğinizi aktardı. En azından yayınlanan metinden bu mana çıkarıldı, siz ve TİP eleştirildiniz. Bu tabirleri kullandınız mı?
Seçimden evvel emsal bir şey olmuştu, tutumumu değiştirmeyeceğim… Cezaevinde haksız hukuksuz biçimde tutulan, iktidarın maksadı haline gelmiş, üstelik hukukumuz olan şahıslarla basın üzerinden tartışmak bizim üslubumuz değil. Münasebetiyle hangi şartlarda söylediğini, ne söylediğini, tam olarak ne dediğini, nasıl yazıldığını bilmeden, kendisi ile görüşmeden Selahattin Demirtaş’ın söylediği üzerinde bir yorum yapmam.
Ama kendi konumumuzu şöyle anlatayım: Gültan Hanım’ın seçimden evvelki açıklamasından sonra ben 2 günde 3 cezaevi gezdim. Yani gidip arkadaşlarımızla görüştüm, Selahattin Demirtaş’ı da Gültan Hanım’ı da Figen Hanım’ı da ziyaret ettim. Dostlarımla yüz yüze tartışmayı tercih ederim. Lakin ben, bana atfedilen o lafı etmedim, zati Demirtaş da aslında benim bu türlü bir şey söylediğimi argüman etmemiş. Lakin bu türlü yansıtılmak ve seviyesiz bir polemik yaratılmak isteniyor.
Neyse özetle, Türkiye İşçi Partisi de bu türlü bir laf etmedi. Aslında pratik olarak biz Emek ve Özgürlük İttifakı’nın içindeyiz, yani Kürtlerle yan yana, omuz omuza duruyoruz. İşin ilginci Türkiye’de bir kısım insan bizi HDP ile yan yana olduğumuz için eleştiriyor, bunu da herkes görüyor. Fakat biz kim ne der diye siyaset yapmıyoruz. Biz Türkiye’de kurtuluşun Türk ve Kürt işçilerinin ortak gayreti ile olduğunu düşünüyoruz. Dolayısı ile yan yana durmak bize oy kaybettirdi falan, bu türlü bir bakışımız olmadı. Bundan sonra da asla olmayacak. Tam aksine Türkiye’deki tüm işçilerin yan yana durması için efora devam edeceğiz. Bizim durumumuz ve tavrımız budur.
‘DEĞERLENDİRME SÜRECİNE GEREKSİNİMİMİZ VAR’
– Demirtaş birebir söyleşide Emek ve Özgürlük İttifakı’nın kâğıt üzerinde kaldığını söyledi. Siz ittifak hakkında ne düşünüyorsunuz?
Biz ittifakı seçimlerden çok evvel kurma eforu içerisine girdik. Bunu daima birlikte yaptık. İttifakın oluşum süreci gereksinim duyulan süratte ve yoğunlukta gerçekleşemedi bunu söyleyelim. Çok daha geniş bir ittifak kurmak için efor harcadığımızı ve bunun gerçekleşmemesinden ıstırap duyduğumu, ayrıyeten o sürecin bize hayli vakit kaybettirdiğini de ekleyebilirim. Eksik kaldığımızı ben de düşünüyorum lakin Emek ve Özgürlük İttifakı’na bu ülkenin muhtaçlık duyduğu fikrimizi hala koruyoruz. İttifakın daha ehil, daha mücadeleci, daha gelişkin, daha canlı olması lazım. Bunun nasıl mümkün olacağına dair hem kendi içimizde hem ittifak güçlerimizle, hatta bana nazaran ittifaka dahil olmamış siyasi partiler, sendikalar ve kitle örgütleri ile de birlikte kıymetlendirmek gerekiyor.
– Selahattin Demirtaş, partisine de bir dizi tenkit sunarak etkin politikayı bıraktığını da açıkladı. Öncellikle siz bu kararı nasıl değerlendiriyorsunuz? TİP’in ve Türkiye’deki sosyalistlerin Selahattin Demirtaş ile dayanışmayı aşan politik birliktelik yürütmesi mümkün mü?
Henüz seçim sonuçları çok taze. Münasebetiyle bence her birimiz birer siyasi kişilik olarak ve bütün siyasi partiler hem HDP, hem Yeşil Sol Parti, hem oradaki bileşen partiler, hem TİP, hem öteki sol ve sosyalist güçler ile memleketteki herkesin bir kıymetlendirme sürecine muhtaçlığı var. Yani yaptıklarımız var, yapamadıklarımız var. Fakat sonuçta tablo ortada. Biz AKP iktidarına son veremedik, bu son derece kıymetli bir misyon olarak önümüzde duruyor. Bunun kolay matematik hesapların ötesinde, toplumsal çabanın büyümesi, güçlenmesi ve yayılmasına muhtaçlık duyan bir vazife olduğunu bir defa daha gördük. Siyasal, ideolojik, örgütsel ve hatta kültürel seviyede daha gelişkin bir çaba sürecini daima birlikte tartışmamız gerekiyor.
-Bunu bir mağlubiyet olarak tarifliyor musunuz?
Yenilgi olarak tanım etmiyorum lakin istediğimiz sonucu alamadık. Alabilmek elimizdeydi, imkânlar vardı. Ancak AKP’nin kurduğu oyunu bozabilecek bir noktada değildik. İşin içinde hile vardı, eşitsiz güç kullanımı vardı, devlet imkanlarının kıymetlendirilmesi vardı, muhalefetin manipüle edilmesi vardı. Bütün bunlara karşın kazanmamız gerekiyordu. Önümüzdeki süreç de bu türlü olacak. Rastgele bir mazeret geliştirmeden evvel kendi içimizde bir muhasebe yapmamız, kıymetlendirmemiz lazım fakat bu da Türkiye’deki alışıldık siyaset stili üzere olmamalı. Biz, hafta sonu Parti Meclisi toplantısı yaptık ve önümüzdeki bir ay boyunca tüm Türkiye’de tüm TİP’liler ile, TİP’e gönül verenler ile seçim çalışmasına katılmış bütün yurttaşlarımız ile birlikte kıymetlendirme toplantıları yapacağız. Oradan çıkardığımız sonuçlar doğrultusunda kongre takvimimizi oluşturacağız. Bütün ilçelerde, vilayetlerde yalnızca bir partinin büyük kongresini yapalım ile geçiştirilecek bir süreç değil bu. Sanıyorum HDP de benzeri bir karar aldı. Büyük ihtimalle öteki sol sosyalist güçler de bunu yapacaklardır.
‘ADAY ÇIKARSAYDIK İKİNCİ ÇEŞİDE KALIRDI DİYECEK NOKTADA DEĞİLİM’
– Bilhassa cumhurbaşkanlığı seçiminde Kemal Kılıçdaroğlu’nun adaylığı önemli bir biçimde tartışıldı Millet İttifakı içinde. Bu süreçte Altılı Masa’nın kriz yaşadığı birinci günün çabucak akabinde Kılıçdaroğlu TİP ve Sol Parti’yi ziyaret etti. Bu ziyaretler planlı mıydı? Yoksa anlık mı gelişti?
O görüşmeler sarsıntı gündemiyle ilgiliydi. Altılı Masa’nın yaşadığı krizin çabucak akabinde denk geldi yani görüşmemiz.
– Siz Kılıçdaroğlu’nun adaylığına ittifak olarak takviye verdiniz. Lakin bunun tam zıddı istikamette fikirler de var. İttifakın bir aday çıkararak seçimi ikinci tipe bırakmasının ve böylelikle Cumhur İttifakı’nın muhalefete yönelik ‘Terör örgütleriyle işbirliği yapıyorlar’ propagandasını boşa düşürmek gerektiğini söyleyenler var. Bu değerlendirmeye katılıyor musunuz?
Tartışmaya kıymet ama kesin bu türlü olurdu diyebileceğim bir durum yok, zira bilmiyoruz. Tahminen de evet dediğiniz üzere işleyebilirdi bu süreç. Fakat zıddı de olabilirdi. Yani birinci çeşitte kazanılamayacağı görüldüğünde sandığa iştirakin çok az düşmesi halinde seçimi birinci çeşitte Tayyip Erdoğan kazanabilirdi. Bu olmazdı da diyemem… Bugünkü taktikle en azından Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’de çoğunluk olmadığını birinci tıpta göstermiş olduk. Türkiye’nin çoğunluğunun aslında Tayyip Erdoğan’a karşı olduğunu, onu istemediğini göstermiş olduk. Bu da değerli ve kıymetli bir bilgi. Başkasını tercih etmiş olsaydık, aday çıkarmış olsaydık kesin ikinci cinse kalırdı diyebilecek bir noktada değilim.
‘ERDOĞAN’A KARŞI DİRENCİN KIRILMADIĞINI GÖRDÜK’
– Cumhur İttifakı hem cumhurbaşkanlığını kazandı hem de TBMM’de çoğunluğu sağladı, yani net bir zafer kazanmış oldu. Siz muhalefet güçleri olarak, Cumhur İttifakı’yla gayret konusunda müşterek bir yer yaratabilecek misiniz?
Evet, Cumhur İttifakı istediği sonucu aldı lakin toplumda Cumhur İttifakı’na, özel olarak da AKP ve Tayyip Erdoğan’a karşı biriken direncin de kırılamamış olduğunu gördük. Bence bu son derece değerli. Siyaset alanında pek çok eksikten bahsedebiliriz. Kendi ismimize da pek çok eksikten bahsedebiliriz. Ancak toplumsal alana baktığımızda bir direnme eğilimi, teslim olmama iradesi bütün heybeti ile karşımızda duruyor. Tüm siyasetçilerin buradan bir sonuç çıkarması, bir sorumluluk üstlenmesi gerekiyor. Halktaki bu büyük direnci nasıl bir ortaya getirebiliriz? Nasıl örgütleyebiliriz? Ben daha fazla işin o kısmındayım. Siyasetin kurulacak masalarda, merkezde, Ankara’da, TBMM’de, siyasi partilerin genel merkezinde oluşturulacak ittifaklardan daha çok, toplumsal alandaki o direnci bir ortaya getirebilecek örgütleyebilecek bir arayış içinde olması gerektiği kanaatindeyim.
– Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nu desteklediğiniz için soruyorum, kampanyası sizce hakikat muydu? Eksik bıraktığı bir şey var mıydı? Millet İttifakı içindeki dört partinin katkısı oldu mu?
Ben seçimleri kazanmanın yalnızca bir kampanya işi olmadığını düşünüyorum. Ayrıyeten, ittifaka dahil olmuş dört partiden çok önemli bir dayanak gelmediği de ortada. Seçimden evvel de tekraren söyledim; seçmen pasta değil. Pasta dilimlerini şöyle birleştirdiğinizde çoğunluğu alırsınız, şöyle birleştirirseniz şu kadar oy alırsınız üzere bir kolay matematik hesabı yapılmaması lazım. Tahminen de bizim bu seçimden çıkarmamız gereken en değerli sonuçlardan bir tanesi şu: Beşerler sayı değil. Matematik süreçler ile siyasi muvaffakiyet elde edilemiyor. Siyasi muvaffakiyet için toplumsal, siyasal bir dönüşüme gereksinim var. Buna odaklanmamız gerekiyor. Türkiye’de bilhassa bu Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildikten ve ittifaklar oluşmaya başladıktan sonra siyaseti kolay matematik hesabı olarak algılayan bir yaklaşım hâkim oldu. Bunun sonuç almadığını görmüş olduk. Yapılması gereken şey toplumsal siyasal bir dönüşümü zorlamak. Şayet onu başarabilirsek bunun siyasal sonuçları da kesinlikle gerçekleşecektir. Siyaset, yalnızca kolay matematik ya da güzel reklamcılık işi değil.
‘SÖZDE MUHALİF KANALLAR, TİP YERİNE MİLLET İTTİFAKININ SAĞ ÖGELERİNİ TERCİH ETTİ’
– Seçim sürecine yaklaştıkça muhalefete yakın kanallarda TİP’lilerin görünürlüğü azaldı. Sizce bunun sebebi neydi?
Azalmadı, TİP’e karşı net bir abluka uygulandı. TİP’in yükselişini görüp bundan rahatsız oldular. Görünürlüğünü engellemeye çalıştılar. Kelamda muhalif kanallar, TİP yerine Millet İttifakı’nın sağ ögelerinin görünmesini tercih ettiler. Bunun da kendilerine de memlekete de hiçbir yararının olmadığı bütün açıklığı ile ortaya çıktı. Medya sistemindeki bozulmanın muhalif medyayı da tesiri altına aldığını üzülerek deneyimledik.
– Dokuz ay sonra mahallî seçim için sandığa gidilecek. Savlı olduğunuz bir yer var mı? Lokal seçimde oy oranınızı artırabilecek misiniz? İttifak devam edebilecek mi?
İttifakın seçim ötesinde planları var. Şayet bu son çabayı merkeze alacaksak, iki kutuplu siyasetin dışında milyonlarca insanın faal bir biçimde yerini alabileceği bir Emek ve Özgürlük İttifakı’na kesin olarak muhtaçlık olduğunu düşünüyorum. Kuşkusuz lokal seçimler boyutunda ayrıyeten tartışacağız. Biz TİP olarak doğal ki Türkiye’de sosyalist bir belediyecilik anlayışının da yurttaşlara bir seçenek olarak sunulması, birtakım örneklerin ortaya çıkması ve Türkiye siyasetinde yeni bir çizginin yükselmesi için yerel seçimleri de değerlendireceğiz. Hem birtakım belediyelerin artık sosyalistler tarafından, emekçiler tarafından yönetildiği örnekleri artırmak istiyoruz hem de özel olarak belediye meclislerinde bugünkü gidişatı değiştirecek kuvvetli bir sosyalist muhalefetin yer alması için çalışmalara başladık.
-Partinizin Hatay Milletvekili Can Atalay şimdi tahliye edilmedi. Bu sürece ait hangi adımları atacaksınız?
Derhal tahliye kararı verilmemesi tümüyle hukuksuz. Türkiye’de halkın seçme hakkını iradesine dönük bir gasp teşebbüsü ile karşı karşıyayız. Bunu suskunluk ile sineye çekerek falan karşılamamız beklenemez. Türel adımlar atıldı. Artık orada beklentilerimiz sürüyor. Bu kadar akıl dışı bir uygulamaya gitmeyeceklerine ait umudumuzu müdafaaya çalışıyoruz. Lakin başka taraftan da arkadaşlarımız Türkiye’nin dört bir yanında bu sesi yükseltecekler. Biz de parlamentoda, parlamento çalışmalarının her basamağında Can’ın milletvekilliği misyonunu yerine getirilmesinin engellenmesini gündemleştirmeye devam edeceğiz. Can çıkana kadar bunun unutulmasına, üzerinin örtülmesine müsaade vermeyeceğiz.